Tuan yang diPertua,
Kelulusan Rang Undang-Undang (RUU) Pemansuhan Hukuman Mati Mandatori 2023 dan RUU Semakan Hukuman Mati dan Pemenjaraan Sepanjang Hayat (Bidang Kuasa Sementara Mahkamah Persekutuan) 2023 adalah perkembangan reformasi undang-undang yang sangat menggalakkan daripada Kerajaan Perpaduan.
Mahkamah akan diberi ruang untuk menjatuhkan hukuman yang setimpal bagi kes hukuman mati mengikut budi bicara hakim. Pelaksanaan undang-undang baru ini secara menyeluruh bakal membuka ruang kepada pelbagai perkembangan positif, termasuk mengurangkan kesesakan dalam penjara, dan lebih peluang rehabilitasi dalam kalangan banduan.
Walau bagaimanapun, banduan yang berkelayakan untuk semakan penghukuman semula di bawah undang-undang baru ini memerlukan kerjasama dan sokongan daripada pelbagai pihak untuk memastikan bahawa mereka:
a. mendapat maklumat secukupnya dan memahami peruntukkan undang- undang ini;
b. mampu membuat permohonan dalam tempoh 90 hari sebaik sahaja RUU ini berkuat kuasa; dan
c. boleh memperoleh dan membentangkan keterangan-keterangan mitigasi di pendengaran permohonan semakan penghukuman semula dengan bantuan peguam-peguam mereka.
Mekanisme semakan penghukuman semula ini harus dijelaskan dan 1diterangkan kepada mereka yang berkelayakan dan peguam lantikan mereka (bagi banduan warga asing, kepada kedutaan mereka) seawal yang boleh sebelum penguatkuasaan undang-undang ini, setelah mengambil kira had tempoh masa 90 hari sebagaimana diperuntukkan dalam RUU tersebut.
Sebaik sahaja permohonan semakan penghukuman semula bermula di Mahkamah Persekutuan, pihak berkuasa harus memastikan pemohon diberi masa dan sumber secukupnya untuk membuat persediaan pendengaran mahkamah, termasuk peluang munasabah untuk memperoleh dan membentangkan keterangan-keterangan mitigasi. Ini sangat mustahak kerana permohonan semakan penghukuman semula hanya boleh dibuat sekali sahaja. Ini adalah berlandaskan kenyataan yang dibuat oleh Timbalan Menteri di Jabatan Perdana Menteri (Undang-Undang dan Reformasi Institusi) semasa bacaan kedua RUU ini yang memberi penekanan terhadap hak untuk hidup bagi pemohon, dan juga keperluan untuk mengambil kira keterangan mitigasi berdasarkan prinsip kesetimpalan.
Sehubungan dengan itu, garis panduan berkenaan pelaksanaan kedua-dua undang-undang ini haruslah dikongsi dengan pihak-pihak berkaitan, termasuk Jabatan Penjara, Jabatan Peguam Negara, Majlis Peguam dan Mahkamah Persekutuan. Penyediaan garis panduan juga harus dibuat setelah proses rundingan dengan pemegang taruh, termasuk pengamal undang-undang, pakar dalam pengadilan jenayah, pakar perubatan dan organisasi sivil (CSO).
Selain itu, mereka yang masih belum dijatuhkan atau dikekalkan hukuman mati oleh Mahkamah Persekutuan haruslah diberi masa, sumber dan peluang yang cukup untuk memahami peruntukan di bawah Akta Pemansuhan Hukuman Mati Mandatori 2023, tanpa mengira tempoh masa yang telah berlalu semenjak pendengaran atau perbicaraan kes mereka yang terdekat sebelum ini.
Garis panduan mahkamah terhadap kes hukuman mati harus disediakan dan diterbitkan untuk memastikan bahawa prinsip kesetimpalan yakni ‘proportionality’ terlaksana dengan sempurna.
Sekian, terima kasih.
**********************************************
JAWAPAN
Tuan Yang di-Pertua,
1. Kerajaan Perpaduan komited untuk memastikan banduan-banduan yang berkelayakan untuk semakan hukuman di bawah Rang Undang- Undang Semakan Hukuman Mati dan Pemenjaraan Sepanjang Hayat (Bidang Kuasa Sementara Mahkamah Persekutuan) 2023 mendapat kerjasama dan sokongan sewajarnya dari semua pihak yang berkenaan supaya mereka mendapat manfaat sepenuhnya undang-undang baru ini.
2. Untuk makluman Yang Berhormat, Rang Undang-Undang Semakan Hukuman Mati dan Pemenjaraan Sepanjang Hayat (Bidang Kuasa Sementara Mahkamah Persekutuan) 2023 pada masa ini masih belum diwartakan dan berkuat kuasa. Oleh yang demikian, berhubung tempoh had masa 90 hari untuk memfailkan permohonan semakan semula hukuman mati atau hukuman pemenjaraan sepanjang hayat, tempoh ini akan hanya bermula setelah rang undang-undang ini diwartakan dan berkuat kuasa kelak.
3. Mesyuarat Pelaksanaan Hukuman Gantian Terhadap Hukuman Mati Mandatori bersama YB Timbalan Menteri (Undang-Undang dan Reformasi Institusi) telah diadakan pada 11 Mei 2023 yang bertujuan membincangkan serta menentukan mekanisme bagi pelaksanaan pemansuhan hukuman mati mandatori dan semakan hukuman mati serta pemenjaraan sepanjang hayat. Mesyuarat ini melibatkan Jabatan Peguam Negara, Jabatan Penjara Malaysia, Kementerian Kesihatan, Majlis Peguam Malaysia, Yayasan Bantuan Guaman Kebangsaan serta Pejabat Ketua Pendaftar Mahkamah Persekutuan Malaysia. Mesyuarat telah membincangkan persoalan / isu dalam pelaksanaan yang berbangkit untuk setiap agensi serta tindakan yang perlu diambil.
4. Di samping itu, Mesyuarat Penyediaan (TOR) Bagi Pelaksanaan Hukuman Gantian Terhadap Hukuman Mati Mandatori dan Pemenjaraan Sepanjang Hayat pula telah diadakan pada 25 Mei 2023 yang membincangkan penyediaan carta alir / Garis Panduan dalam pelaksanaan hukuman gantian. Mesyuarat ini melibatkan Jabatan Peguam Negara, Jabatan Penjara Malaysia, Kementerian Kesihatan, Majlis Peguam Malaysia, Yayasan Bantuan Guaman Kebangsaan serta Pejabat Ketua Pendaftar Mahkamah Persekutuan Malaysia. Mesyuarat telah membuat persediaan mengenai semakan kategori banduan serta cadangan dokumen-dokumen yang diperlukan untuk Semakan Pelaksanaan Hukuman Gantian.
5. Garis Panduan yang dibangunkan ini turut mengambil kira perkara- perkara berikut:
(i) Latar belakang banduan antaranya tempoh banduan di penjara, umur, rekod prosiding, alasan penghakiman serta rekod kesihatan;
(ii) Mekanisme pendengaran kes termasuklah masa dan sumber yang mencukupi untuk pendengaran mahkamah;
(iii) Khidmat guaman; dan
(iv) Kefahaman / penjelasan kepada banduan dan peguam lantikan.
6. Berhubung isu kos khidmat guaman, perkara ini telah dibangkitkan dan dibincangkan di dalam sesi-sesi mesyuarat yang dinyatakan dan sedang diperhalusi bagi tujuan mencapai suatu penyelesaian antara pihak-pihak.
7. Semua pihak berkepentingan akan dilibatkan dalam pembangunan Garis Panduan ini di mana sesi libat urus akan dijalankan sebelum carta alir / Garis Panduan dimuktamadkan.
8. Selepas tata cara kerja pelaksanaan semakan hukuman mati telah teratur dan tersedia, carta alir / Garis Panduan berkenaan akan dimuat naik di laman sesawang untuk panduan serta rujukan umum.
9. Kesemua tindakan ini akan dilaksanakan pada kadar yang segera memandangkan Rang Undang-Undang Pemansuhan Hukuman Mati
Mandatori 2023 dan Rang Undang-Undang Semakan Hukuman Mati dan Pemenjaraan Sepanjang Hayat (Bidang Kuasa Sementara Mahkamah Persekutuan) 2023 telahpun diluluskan di Parlimen.
Sekian, terima kasih. See less